Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությունը միջկառավարչական կազմակերպություն է, որը կարգավորում է միջազգային առևտուրը։ ԱՀԿ-ն պաշտոնապես ստեղծվել է 1995 թվականի հունվարի 1-ին Մարակեշի համաձայնագրի շրջանակներում, որը ստորագրվել էր 123 ազգերի կողմից 1994 թվականի ապրիլի 15-ին, փոխարինելով Սակագների և առևտրի վերաբերյալ ընդհանուր համաձայնագրին (GATT) ստեղծված 1948 թվականին։ Սա աշխարհի ամենամեծ միջազգային տնտեսական կազմակերպությունն է[4][5]։ ԱՀԿ-ի գործառութների մեջ է մտնում առևտրի կարգավորումները ապրանքների, ծառայությունների և մտավոր սեփականության ոլորտներում, մասնակից երկրների միջև տրամադրելով նրանց շրջանակ առևտրի համաձայնագրերի և վեճերի լուծման գործընթացների բանակցությունների համար, նպատակ ունենալով ուժեղացնել մասնակիցների հավատը ԱՀԿ-ի համաձայնագրերի նկատմամբ, որոնք ստորագրվել են կառավարությունների ներկայացուցիչ անդամների կողմից[6]:fol.9–10 և հաստատվել իրենց պարլամենտի կողմից[7]։ ԱՀԿ-ն հիմնականում կենտրոնացած է այն խնդրիների վրա որոնք ծագել են նախորդ առևտրային բանակցություններից հատկապես Ուրուգվայի շրջանից (1986-1994)։
Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն | |
---|---|
Տեսակ | Միջազգային կազմակերպություն |
Երկիր | Շվեյցարիա |
Հապավում | OMC, OMC և WTO |
Հիմնադրված | հունվարի 1, 1995 |
Գլխադասային գրասենյակ | Centre William Rappard |
Պաշտ. լեզու(ներ) | անգլերեն, ֆրանսերեն և իսպաներեն |
Գլխավոր քարտուղար | Նգոզի Օկոնջո-Իվեալա[1] |
Անձնակազմ | 640 մարդ (2018)[2] |
Կամավորներ | 164 երկիր[3] |
Կայք | wto.org(անգլ.) |
ԱՀԿ-ն փորձում է ավարտել բանակցությունները Դոհայի զարգացման շրջանի ժամանակ որը գործարկվել է 2001 թվականին բացառապես կենտրոնանալով զարգացող երկրների վրա։ Դոհայի շրջանի ապագան մնաց անորոշ. աշխատանքային ծրագիրը բաղկացած էր 21 թեմաներից, որի օրիգինալ վերջնաժամկետը 2005 թվականի հունվարի 1-ն էր, բաց թողվեց և դեռ կիսատ է[8]։ Արդյունաբերական ապրանքների և ծառայությունների ազատ առևտրի կոնֆլիկտը բայց գյուղատնտեսության սուբսիդավորման պահպանողականության պահպանումը տեղական գյուղատնտեսության ոլորտի վրա (առաջարկված զարգացած երկրների կողմից) և գյուղատնտեսական ապրանքների ազնիվ առևտրի ապացույցը (առաջարկված զարգացող երկրների կողմից) մնում են գլխավոր խոչընդոտները։ Այս փակուղին անհնարին է դարձնում թողարկել նոր ԱՀԿ բանկանցություններ Դոհայի Զարգացման Շրջանի շրջանակներում։ Արդյունքում մեծանում են երկկողմանի ազատ առևտրի համաձայնագրերի թիվը կառավարությունների միջև[9]։ 2012 թ.-ի հուլիսին ԱՀԿ-ի համակարգում ստեղծվեցին տարբեր բանակցայինխմբեր, ընթացիկ գյուղատնտեսական առևտրի բանակցությունների համար որը գտնվում է վերջնական լուծում չստացած կարգավիճակում[10]։
ԱՀԿ-ի ներկայիս տնօրեն-գեներալը Ռոբերտո Ազեվեդոն է[11][12] ով ղեկավարում է ավելի քան 600 հոգուց բաղկավացած աշխատանքային անձնակազմին, Ժնևում, Շվեյցարիա[13]։ Առևտրի հեշտացման համաձայնագիրը Բալիի որոշումների փաթեթի մասն է կազմում, արժանացել է բոլոր անդանմերի համաձայնությանը 2013 թվականի դեկտեմբերի 7-ին, կազմակերպության պատմության մեջ առաջին համապարփակ համաձայնագիրն է[14][15]։ 2017 թվականի հունվարի 23-ին ԱՀԿ-ի Մտավոր սեփականության իրվունքներ առևտրի հետ կապված առանձնահատկությունների (TRIPS) համաձայնագիրը առաջին համաձայնագիրն է որ փոփոխության է ենթարվել կազմակերպության դռները բացվելուց ի վեր, և այս փոփոխությունը պետք է պաշտպանի զարգացող երկրների օրենսդրական ուղին, որպեսզի հեշտությամբ մուտք գործեն ԱՀԿ օրենքների ենթակայության տակ գտնվող հասանելի միջոցներին[16]