An Iaráin
From Wikipedia, the free encyclopedia
Is tír in iardheisceart na hÁise í Poblacht Ioslamach na hIaráine. Tá teorainneacha aici leis an Airméin, an Asarbaiseáin agus an Tuircméanastáin sa tuaisceart, an Afganastáin is an Phacastáin san oirthear, agus leis an Tuirc is an Iaráic san iarthar. Tá uiscí na Murascaille roinnte leis an Araib Shádach, Cuáit, Catar, Bairéin agus Aontas na nÉimíríochtaí Arabacha.
An Iaráin | |||||
---|---|---|---|---|---|
ایران (fa) | |||||
|
|||||
Aintiún | Amhrán náisiúnta Phoblacht Ioslamach na hIaráine | ||||
Mana | «Takbir (en) » | ||||
Ainmnithe in ómós | Aryan (en) | ||||
Suíomh | |||||
| |||||
Príomhchathair | Tehran | ||||
Daonra | |||||
Iomlán | 86,758,304 (2022) | ||||
• Dlús | 52.64 hab./km² | ||||
Teanga oifigiúil | an Pheirsis | ||||
Reiligiún | Ioslam | ||||
Tíreolaíocht | |||||
Cuid de | An Meánoirthear Iarthar na hÁise | ||||
Achar dromchla | 1,648,195 km² | ||||
Suite i nó in aice le limistéar uisce | Muir Chaisp, Murascaill na Peirse agus Gulf of Oman (en) | ||||
Pointe is airde | Damavand (en) (5,610 m) | ||||
Pointe is ísle | Muir Chaisp (−28 m) | ||||
Ar theorainn le | |||||
Sonraí stairiúla | |||||
Leanann sé/sí | Pahlavi Iran (en) | ||||
Cruthú | 224: (An Ríshliocht Sasánach) 1501: (Safavid Empire (en) ) 1785: (Qajar Iran (en) ) 15 Nollaig 1925: (Pahlavi Iran (en) ) 1 Aibreán 1979: (Rialtas na hIaráine) 247 "RCh": (Parthian Empire (en) ) 550 "RCh": (Impireacht Acaeiméineach) | ||||
Eachtra thábhachtach | |||||
Saoire phoiblí | Novruz (en) (1 Farvardin (en) ) Eid al-Ghadir (en) (18 Dhu al-Hijjah (en) ) Muhammad's first revelation (en) Islamic Republic Day (en) (12 Farvardin (en) ) Sizdah Be-dar (en) Tasu'a (en) (9 Muharram (en) ) Ashura (en) (10 Muharram (en) ) Arba'een (en) (20 Safar (en) ) Eid al-Fitr (2 Shawwal (en) ) Eid al-Adha (10 Dhu al-Hijjah (en) ) | ||||
Eagraíocht pholaitiúil | |||||
Córas rialtais | Poblacht Ioslamach agus stát aonadach | ||||
Comhlacht feidhmiúcháin | Rialtas na hIaráine | ||||
Comhlacht reachtach | Islamic Consultative Assembly (en) | ||||
• Supreme Leader of Iran (en) | Ruhollah Khomeini (1979–1989) | ||||
• Uachtarán na hIaráine | Seyed Ebrahim Raisi (2021–) | ||||
Eacnamaíocht | |||||
OTI ainmniúil | 359,096,907,773 $ (2021) | ||||
Airgeadra | rial na hIaráine | ||||
Aitheantóir tuairisciúil | |||||
Lonnaithe i gcrios ama | |||||
Fearann Idirlín barrleibhéil | .ir agus ایران. (en) | ||||
Glaochód | +98 | ||||
Uimhir theileafóin éigeandála | 110, 115 agus 125 | ||||
Cód tíre | IR | ||||
Eile | |||||
Suíomh gréasáin | president.ir… |
Thugtaí an Pheirs ar an dtír san Iarthar go dtí an bhliain 1935. Ansin, d'iarr an ceann stáit Reza Shah Pahlavi ar na toscairí eachtrannacha an t-ainm úd an Iaráin a úsáid i gcomhfhreagras foirmiúil ón mbliain 1936 ar aghaidh. Tá achrann ann faoi láthair maidir le hainm oifigiúil na tíre. Sa bhliain 1979, bhunaigh an t-Ayatollah Ruhollah Khomeini poblacht Ioslamach faoi stiúir na n-iamám tar éis Réabhlóid Ioslamach na bliana sin agus is é Poblacht Ioslamach na hIaráine an t-ainm a úsáidtear ó shin i leith.