خط مانوی
From Wikipedia, the free encyclopedia
خط مانوی یا خط مانیک دبیرهای بود که به دست مانی پیامبر آیین مانوی و از روی خط سریانی (سطرنجیلی) پدیدآورده بود. در اثرهای به جا مانده از آیین مانوی بیش از همه از این خط بهره برده شدهاست و همچنین این خط یکی از نخستین دبیرههایی که مانویان بدان مینوشتند نیز بودهاست.
الفبای مانوی | |
---|---|
نوع | ابجد |
زبانها | ایرانی میانه مانوی |
دورهٔ زمانی | سده ۳ – سده ۱۰ (میلادی) |
سامانهٔ مادر | |
ایزو ۱۵۹۲۴ | Mani, 139 |
دامنه یونیکد | U+10AC0–U+10AFF Final Accepted Script Proposal |
ابن ندیم در الفهرست آن را منانی خوانده و دربارهٔ آن سخن راندهاست و برخی از حرفهای آن را بازسازی نمودهاست. وی این خط را آمیزهای از فارسی و سریانی میداند؛ و شمار حرفهای آن را نیز بیش از الفبای عربی میداند. به گفته وی مردم ورارود و سمرقند نیز که در نوشتههای دینی خود از این دبیره بهره میبردند آن را خط دینی مینامیدند. ابن ندیم همچنین این دبیره را خط رازآمیز میخواند.[نیازمند منبع]
در یافتههای باستانشناسان نمونههایی از این خط در ترکستان چین به دست آمدهاست. این خط برای نوشتن زبانهای پارسی میانه، پارتی، سغدی و گاه ایغوری به کار میرفتهاست.