جنگ صلیبی چهارم
From Wikipedia, the free encyclopedia
جنگ صلیبی چهارم (۱۲۰۲–۱۲۰۴ میلادی) با فراخوان پاپ اینوسنت سوم با انگیزه حمله به سرزمینهای مقدس و بازپس گیریِ اورشلیم آغاز شد. بهعلت درگیریهای درونی میان پادشاهان و مراکز قدرت مسیحی و مطامع جمهوری ونیز، جنگ صلیبی چهارم از هدف اولیهاش منحرف شد و به تسخیر و غارت زادار و قسطنطنیه مسیحی و تقسیم بخش عمده امپراتوری بیزانس بین جمهوری ونیز، صلیبیان و دولتهای بازمانده از امپراتوری بیزانس انجامید. بدین ترتیب، جمهوری ونیز توانست با اتکا به موقعیت اقتصادی خود، از انگیزههای مذهبی صلیبیون برای مقاصد سیاسی و تجاری خود بهرهبرداری کند و به قویترین قدرت تجاری دریای مدیترانه تبدیل گردد.
جنگ صلیبی چهارم | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگهای صلیبی | |||||||||
فتح قسطنطنیه توسط صلیبیون در سال ۱۲۰۴ | |||||||||
| |||||||||
طرفهای درگیر | |||||||||
صلیبیون:
|
مسیحیان کلیسای شرق: مسیحیان کلیسای غربی: | ||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||
انریکو داندولو بونیفاس مونفروا تئوبالد سوم شامپانی بالدوین فلاندرز لوئیز یکم بلویس هوگ چهارم سنت-پول کنراد هالبرشتانت مارتین پیریس آلکسیوس چهارم |
آلکسیوس سوم آلکسیوس پنجم | ||||||||
قوا | |||||||||
صلیبیون: ۴۰۰۰~۵۰۰۰ شوالیه ۸۰۰۰ پیادهنظام ۳۰۰ ادوات محاصره ۱۰۰۰۰ ملوان ۶۰ کشتی جنگی ۱۵۰ کشتی انتقال دهنده نیروها و اسبها |
بیزانس: ۱۰۰۰۰ پیادهنظام ۵۰۰۰ گارد وارانژیان ۲۰ کشتی جنگی |
پس از شکست پادشاهی اورشلیم در برابر صلاح الدین ایوبی و ناکامی جنگ صلیبی سوم برای بازپسگیری شهر اورشلیم، اشتیاق اندکی در اروپاییان برای یک جنگ دیگر باقی مانده بود. اما نهایتاً، بارونهای فرانسوی پذیرفتند، که در یک جنگ صلیبی دیگر شرکت کنند. صلیبیون برای این منظور، راه دریایی از طریق مدیترانه را برگزیدند. برای تأمین کشتیهای مورد نیاز با انریکو داندولو، حاکم جمهوری ونیز، قرارداد بستند. داندولو کشتیها را فراهم کرد، اما صلیبیان قادر به پرداخت هزینههای هنگفت آن نبودند؛ لذا داندولو از آنها خواست که در عوض بدهیشان با حمله به شهر بندری زادار آن را تحت اطاعت جمهوری ونیز درآورند. پس از حمله به زادار و غارت آن، صلیبیون دوباره متوجه شدند که از عهده بازپرداخت اجاره کشتیهای داندولو برنمیآیند. در همین اثنا آلکسیوس چهارم، شاهزاده تبعیدی بیزانسی، از صلیبیون درخواست کرد، که در ازای بازپسگیری امپراتوری، بدهی جمهوری ونیز را بپردازد. به همین دلیل رهبران صلیبی تصمیمگرفتند تا به قسطنطنیه بروند. آنها پس از حمله به شهر، موفق شدند آلکسیوس چهارم را بر تخت بنشانند، اما او حاضر نشد بیش از نیمی از مبلغ را بپردازد. سپس، در اثر مخالفت مردم قسطنطنیه از امپراتوری خلع شد. پس از یکسری سوءتفاهمها و نبردها، نهایتاً صلیبیون، قسطنطنیه را در سال ۱۲۰۴ تسخیر و آن را غارت کردند و بسیاری از اهالی شهر را از دم تیغ گذراندند.
در نتیجه این رخداد، صلیبیون دولتی به نام امپراتوری لاتین را به پایتختی این شهر بهوجود آوردند، که مدت نیم قرن دوام آورد. در دیگر سرزمینهای بازمانده از بیزانس نیز سه حکومت مستقل یونانیتبار شکل گرفت. بخشی از اموال و سرزمینهای امپراتوری بیزانس نیز نصیب جمهوری ونیز گردید. بدین ترتیب، ونیز با حذف رقیبش، بدل به بزرگترین قدرت تجاری مدیترانه گردید. همچنین، ضربهای که از این جنگ به امپراتوری بیزانس وارد شد، سبب گردید که دیگر هرگز جایگاه پیشین خود را به دست نیاورد و در موضع ضعف قرار بگیرد و در نهایت مغلوب ترکان عثمانی شود. از جهت دینی، این وقایع آخرین نقطه جدایی بزرگ بین کلیسای ارتدکس شرقی و کلیسای کاتولیک بهشمار میآید.