پادشاهی ارمنی کیلیکیه
From Wikipedia, the free encyclopedia
پادشاهی ارمنی کیلیکیه به (ارمنی کلاسیک Կիլիկիոյ Հայոց Թագաւորութիւն به لاتین Kilikio Hayots Tagavorutyun) یا به عنوان ارمنستان جدید یا ارمنستان کوچک نیز شناخته شدهاست.[1] سرزمین کیلیکیه یکی از سکونتگاههای کهن بشری است که نام آن در بسیاری از متون مربوط به دورهٔ باستان به ثبت رسیده و به سبب موقعیت حساسش همواره در طول تاریخ مورد توجه فاتحان بوده.
پادشاهی ارمنی کیلیکیه Կիլիկիոյ Հայոց Թագաւորութիւն Cilicia | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
۱۱۹۸–۱۳۷۵ | |||||||||||||
پایتخت | سیس | ||||||||||||
زبان(های) رایج | زبان ارمنی (زبان بومی), زبان لاتین، فرانسه قدیم | ||||||||||||
دین(ها) | کلیسای حواری ارمنی | ||||||||||||
حکومت | پادشاهی | ||||||||||||
دوره تاریخی | قرون وسطی | ||||||||||||
• لوون اول | ژانویه ۱۱۹۸ | ||||||||||||
• تابع مغولها | ۱۲۳۶ | ||||||||||||
• فتح قوزان (ترکیه) توسط مملوکها و پایان دادن به پادشاهی | ۱۳۷۵ | ||||||||||||
|
پادشاه آشور، شلمانصر سوم، در یکی از کتیبههای خویش، متعلق به ۸۳۴ قبل از میلاد، اشارهای به نبردهای خود و فتح این سرزمین کردهاست.[2] در دورهٔ حکومت هخامنشیان، کوروش، موفق شد کیلیکیه را مطیع خویش سازد.[3]
بر مبنای بخشی از همین متون اشاره شده اسکندر مقدونی این سرزمین را از جمله متصرفات خود میدانست و پس از او سلوکیان آن را تحت حکومت خود درآوردند. سپس، عربها در پی فتوحاتشان در قرن هفتم میلادی بخشهایی از این سرزمین را تصاحب کردند که تا قرن دهم میلادی جزو محدودهٔ سرزمینهای فتح شدهٔ آنها باقیماند.
در نیمهٔ دوم قرن دهم میلادی و در فاصلهٔ سالهای ۹۶۳–۹۶۵م، امپراتوری بیزانس بسیاری از شهرهای مهم کیلیکیه را، که در دست عربها بود، به تصرف خویش درآورد. دیری نگذشت که با شکستن دیوار دفاعی عربها، در حدود کوههای توروس، سربازان بیزانسی موفق به پیشروی شدند و تمامی این سرزمین را جزو قلمرو امپراتوری بیزانس قرار دادند.[4]
در قرن یازدهم میلادی با ظهور حکومتی ارمنی در سرزمین کیلیکیه که در اندک زمانی تبدیل به قدرتی مستقل با ابعاد نظامی، سیاسی و فرهنگی در خور توجهی شد به گونهای که بخش اعظمی از حوادث مربوط به پادشاهی کیلیکیه درمتون تاریخی مورخان اروپایی هم روزگار آن در ذیل عنوانهای باروننشین جدید ارمنی، ارمنستان جدید یا ارمنستان کوچک به نگارش درآمد و تا سدههای بعد نیز مورد بررسی قرار گرفت.[5][6]