نگارگری ارمنی
From Wikipedia, the free encyclopedia
نگارگری ارمنی یا تذهیب (مینیاتور ارمنی) پس از ابداع الفبای ارمنی با تغییر و تحولات عظیمی همراه شد و همزمان با ترجمهٔ کتابهای مختلف و تکثیر آنها، شیوهٔ نوینی از تزیین متون با بهرهگیری از مینیاتور وارد هنر کتابت ارمنی شد و مکاتبی در حوزهٔ نقاشی مینیاتور ارمنی پدید آمد؛ اگرچه از همان سالهای نخست پذیرش مسیحیت هنر نقاشی و تزیین کتب، متأثر از سرزمینهای هم جوار، توسط کاتبان ارمنی در نگارش و تدوین متون خطی به کار میرفت.[1]
نخستین نمونههای آثار بجا مانده مربوط به دوران طلایی هنر و ادبیات ارمنی بوده و تاریخ آن به سده ۵ میلادی بازمیگردد. اولین نسخ دستنوشته به دلیل تزیینات با شکوه خود در هنر ارمنی اهمیت و جایگاه خاصی مییابند و قدرت جهانشمولی زبان هنری را بر بینندگان مینمایانند.[2] برجستهترین هنرمند مینیاتور ارمنی توروس روسلین در سده ۱۳ زیسته است.
موزه ماتناداران در شهر ایروان بزرگترین گنجینهٔ نسخ دستنوشته ارمنی میباشد. از جمله انجیلهای مزین به مینیاتور موجود در آن میتوان به انجیل موقنی (سال ۱۰۳۸ میلادی) و انجیل اچمیادزین (سال ۹۸۹ میلادی) اشاره کرد. دومین مجموعه نسخ خطی از لحاظ تعداد در کتابخانهٔ اسقف نشینی ارمنیان در اورشلیم واقع است. سایر مجموعهها در کتابخانههای لندن و آکسفورد، کتابخانه ملی فرانسه، کتابخانه انجمن مخیتاریان در ونیز و همچنین مجموعههای موجود در آمریکا موجود میباشند. دانشگاه کالیفرنیا، لسآنجلس دارای یکی از بزرگترین کتب دست نوشته مربوط به سده ۱۴ میباشد که یکی از بزرگترین نمونهٔ آن در جهان نیز محسوب میشود. همچنین میتوان به «انجیل گلادزور» در این مجموعه اشاره کرد.[3] انجیل گلادزور یکی از شاهکارهای نسخ دستنوشته ارمنی محسوب میشود که توسط راهبان مدرسه دینی گلادزور متون دینی انجیلهای چهارگانه نوشته شده و با چرخه استادانهای از مینیاتورهای پیچیده و درخشان مزین گشته است و در آن دهها صحنه زندگی مسیح نگارگری شدهاست. پس از آنکه این شاهکار با ارزش بارها در دوران مختلفی از تاریخ به مالکیت تجار و شاهزادگان درآمدهاست در مجموعه اختصاصی کتابخانه کالیفرنیا جای گرفتهاست.[4]