خلافت موحدون
From Wikipedia, the free encyclopedia
موحدون یا خلافت موحدون (عربی: الموَحدون و بربری: ⵉⵎⵡⴻⵃⵃⴷⴻⵏ)، سلسله و فرقهای اسلامی در مغرب و شمال آفریقا که از دودمان بربرهای آمازیغ بودند که به عنوان اعتراض بر عقاید مسلمین مشبهی و مجسمی قیام کردند و بر خلاف ایشان به نفی تشبیه و تجسیم در باب ذات باری تعالی عقیده داشتند. پیشوای این فرقه ابوعبداﷲ محمدبن تومرت بود از قبیله مصموده که مردم را به توحید میخواند و پیروانش او را مهدی منتظر میدانستند. او در سال ۵۲۲ هجری درگذشت و ریاست فرقه او به جانشین و برادرش عبدالمومن رسید (۵۲۴ هجری) و او در سال ۵۳۴ دست به تسخیر ممالک زد. در سال ۵۳۸ سپاه مرابطون را مغلوب ساخت و بلاد وهران، تلمسان، فاس و سبته و سالی را گرفت و در سال ۵۴۱ مراکش را تسخیر و سلسله امرای مرابطی را برانداخت و در سال ۵۴۰ با اعزام سپاهی به اسپانیا همه سرزمینهای مسلماننشین آنجا را گرفت؛ و در سال ۵۴۷ سلسله بنیحماد را در الجزایر منقرض کرد و در سال ۵۵۳ تونس را گرفت و طرابلس را ضمیمه قلمرو خود ساخت؛ و بدین ترتیب همه کشورهای ساحلی شمال آفریقا از مصر تا اقیانوس اطلس را به زیر فرمان و تصرف خود درآورد. جانشینان او لیاقت او را نداشتند و دولت اسپانیا در سال ۶۳۲ هجری آنها را شکست داد و بعد مسلمین را از همه شبه جزیره خارج ساخت؛ و در سال ۶۶۷ هجری قبیله بنیمرین آنها را در مراکش منقرض کردند و بر شهر مراکش استیلا یافتند. تسلط موحدین بر شمال آفریقا و حکومت آنان از سال ۵۲۴ تا ۶۶۷ هجری ادامه یافت و جمعاً سیزده تن از این سلسله حکومت راندند. دولت موحدون پس از ضعف دولت عباسی در بغداد و دولت فاطمی در مصر به وجود آمد و ابن تومرت برای رفع این بحران در بلاد مغرب خلافت اسلامی برپا کرد و صبغه اسلامی بر آن نهاد و با دستاویز قرار دادن شعار العظمة والدین و التجدید روح دینی را در میان مردم رواج داد.
۱۱۲۱–۱۲۶۹ | |||||||||||||||||||||||||||
نقشه حکومت موحدون در اوج قدرت خود | |||||||||||||||||||||||||||
روند گستردگی و فتوحات موحدون | |||||||||||||||||||||||||||
وضعیت | خلافت | ||||||||||||||||||||||||||
پایتخت | تینمل (۱۱۲۱–۱۱۴۷) مراکش (۱۱۴۷–۱۲۶۹) • در اندلس: سویا (۱۱۴۷–۱۱۶۲) قرطبه (۱۱۶۲–۱۱۶۳) سویا (۱۲۴۸–۱۱۶۳) | ||||||||||||||||||||||||||
زبان(های) رایج | عربی، بربری و مستعربی | ||||||||||||||||||||||||||
دین(ها) | اسلام، سنی (عقیده:اشاعره، مذهب:ظاهری) | ||||||||||||||||||||||||||
حکومت | پادشاهی | ||||||||||||||||||||||||||
خلیفه | |||||||||||||||||||||||||||
• ۱۱۲۱–۱۱۳۰ | ابن تومرت (با عنوان مهدی) | ||||||||||||||||||||||||||
• ۱۱۳۰–۱۱۶۳ | عبدالمومن بن علی (با عنوان خلیفه) | ||||||||||||||||||||||||||
• ۱۱۶۳–۱۱۸۴ | یوسف بن عبدالمومن | ||||||||||||||||||||||||||
• ۱۱۸۴–۱۱۹۹ | ابو یوسف یعقوب بن یوسف منصور | ||||||||||||||||||||||||||
• ۱۲۶۶–۱۲۶۹ | ادریس واثق دبوس (آخرین حاکم موحدی) | ||||||||||||||||||||||||||
دوره تاریخی | قرون وسطا | ||||||||||||||||||||||||||
• بنیانگذاری | ۱۱۲۱ | ||||||||||||||||||||||||||
• نبرد بحیره | ۱۱۳۰ | ||||||||||||||||||||||||||
۱۱۴۷ | |||||||||||||||||||||||||||
• فتح اندلس | ۱۱۷۲ | ||||||||||||||||||||||||||
• شورش بنیغانیه | ۱۱۸۵ | ||||||||||||||||||||||||||
• فروپاشی | ۱۲۶۹ | ||||||||||||||||||||||||||
مساحت | |||||||||||||||||||||||||||
قبل از ۱۱۲۱ میلادی (هسته مرکزی قبیله موحدون) | ۱۵٬۱۹۷٫۳۳ کیلومتر مربع (۵٬۸۶۷٫۷۲ مایل مربع) | ||||||||||||||||||||||||||
۱۱۴۵ میلادی | ۱۸۴٬۲۹۹٫۹۶ کیلومتر مربع (۷۱٬۱۵۸٫۶۱ مایل مربع) | ||||||||||||||||||||||||||
۱۱۵۱ میلادی | ۴۲۸٬۴۵۱٫۰۵ کیلومتر مربع (۱۶۵٬۴۲۵٫۸۸ مایل مربع) | ||||||||||||||||||||||||||
۱۱۶۰ میلادی | ۱٬۰۷۲٬۲۷۲٫۴۳ کیلومتر مربع (۴۱۴٬۰۰۶٫۷۰ مایل مربع) | ||||||||||||||||||||||||||
۱۲۰۳ میلادی | ۱٬۷۴۱٬۶۵۱٫۹۶ کیلومتر مربع (۶۷۲٬۴۵۵٫۵۸ مایل مربع) | ||||||||||||||||||||||||||
واحد پول | دینار[1] | ||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
امروز بخشی از | مراکش الجزایر لیبی تونس اسپانیا پرتغال جبل طارق صحرای غربی موریتانی |