اثر گلخانهای
پدیدهٔ جوّی / From Wikipedia, the free encyclopedia
اثر گلخانهای فرایندی است از تأثیرات مستقیم گازهای گلخانهای بر روی تابش خورشید در جو و بالابردن دمای سطح زمین. در این فرایند گرمای سطح زمین به دمایی بالاتر از دمای طبیعی جو میرسد و از اینرو این امر موجب تغییرات آبوهوا بر روی کره زمین میگردد. با تابش نور خورشید به کلروفیل که گیاهان دارای آن هستند، اشعه فروسرخ و فرابنفش تشکیل میشود که با ترکیب آن با مخصوصاً با اکسیژن، آن را از بین برده و دیاکسید تشکیل میشود.[1][2] میان افزایش میزان گازهای گلخانهای موجود در جو با گرم شدن کرهٔ زمین ارتباط مستقیمی وجود دارد.
این یک مقالهٔ تخصصی در زمینهٔ اقلیمشناسی است که حداقل اطلاعات را دارا نیست یا به گسترش نیاز دارد. لطفاً اگر تخصصی در این زمینه دارید با ارجاع به منابع معتبر و رعایت شیوهنامه آن را گسترش دهید. |
زمین مقداری از انرژی خورشید را جذب میکند و باقی آن را باز میتاباند. در طی این فرایند طول موج نور تغییر پیدا میکند. بعضی از گازهای موجود در جو زمین، این تابش خروجی را جذب میکنند. این تابش عمدتاً در محدودهٔ فروسرخ است. مولکول گازهای گلخانهای، بسیار بیشتر از سایر گازها نور فروسرخ را جذب میکند. جذب انرژی توسط مولکولهای گاز سبب جنبش مولکول و افزایش انرژی آن میشود. وقتی این اتفاق در مقیاس بزرگ رخ دهد، مانند این است که زمین را با یک پتو پوشاندهایم. دمای کل نواحی زمین افزایش مییابد; این پدیده اثر گلخانهای نامیده میشود.[3]
گازهای گلخانهای گازهایی هستند که باعث اثر گلخانهای در جو میشوند. این گازها میتوانند تا مدت زیادی حرارت را در خود نگه دارند. امروزه اضافه شدن بیش از حد گازهای گلخانهای به جو زمین، باعث افزایش دمای زمین شدهاست. از مهمترین این گازها میتوان از بخار آب و دیاکسیدکربن نام برد. از دیگر گازهای گلخانهای میتوان متان را نام برد که دراثر خوردن چوب توسط موریانه تولید میشود.
گازهای گلخانهای عبارتاند از ترکیبات گازی که در «اثر گلخانهای» نقش دارند. عمدهترین گازهای طبیعی از این دسته عبارتاند از: بخار آب (۶۰ درصد)، دیاکسید کربن (۲۶ درصد) و ازن. دیگر گازها که اهمیت کمتری دارند عبارتاند از: متان، اکسید نیتروژن، سولفید هگزافلوراید، هالوکربنها مثل فرئون و دیگر CFCها.
ترکیبات گازی عمده اتمسفری یعنی اکسیژن و نیتروژن (N۲ and O۲) جزء گازهای گلخانهای محسوب نمیشوند به این دلیل که گازهای دو ملکولی همسان مثل: N۲, O۲, H۲ و غیره نقشی در جذب اشعهٔ فروسرخ ندارند.
فعالیتهای صنعتی و کشاورزی انسانها در افزایش این گازها نقش دارند. بیشترین اثر فعالیتهای انسانی بر افزایش گاز دیاکسید کربن است. موارد زیر نمونهای از نقش انسان در افزایش این گازها میباشند:
- سوختهای فسیلی و جنگل زدایی – افزایش دیاکسیدکربن
- چرای دامها و کشتهای غرقابی مثل برنج - افزایش غلظت متان
- استفاده از CFCs در یخچال، فریزر و مبردها