Κατάργηση της δουλείας

Ως Κατάργηση της δουλείας νοούνται όλες οι κινήσεις και πρακτικές για τον τερματισμό της δουλείας. Στη Δυτική Ευρώπη και την Αμερική, η υπήρξαν μαζικά κινήματα που προσπάθησαν να τερματίσουν το υπερατλαντικό δουλεμπόριο και να απελευθερώσουν τους δούλους.

Καμπάνια κατά της δουλείας

Στη Βρετανία ξεκίνησαν κινήματα στα τέλη του 18ου αιώνα από βρετανούς και αμερικανούς Κουάκερους. Ο James Oglethorpe ήταν από τους πρώτους που διατύπωσαν αντιτέθηκαν στη δουλεία και την απαγόρευσε στην επαρχία της Τζώρτζια, στην επικράτεια της σημερινής πολιτείας, με ψήφισμα στο κοινοβούλιο.

Η υπόθεση Somersett το 1772, στην οποία ένας δούλος απελευθερώθηκε με την κρίση ότι η δουλεία δεν υπήρχε σύμφωνα με το αγγλικό κοινό δίκαιο, βοήθησε να ξεκινήσει το βρετανικό κίνημα για την κατάργηση της δουλείας. Ωστόσο, η δουλεία συνέχισε να υφίσταται στην Ολλανδία, Γαλλία, Βρετανία, Ισπανία και πορτογαλικές κτήσεις στις Δυτικές Ινδίες, τη Νότια Αμερική και τις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Βόρειες Πολιτείες ξεκινώντας από την Πενσυλβάνια το 1780, ψήφισαν για την κατάργηση της δουλείας, μερικές φορές με σταδιακή χειραφέτηση. Η Μασαχουσέτη επικύρωσε σύνταγμα που όριζε όλους τους άνδρες ίσους. Το Βερμόντ, το οποίο υπήρχε ως μη αναγνωρισμένη πολιτεία από το 1777 έως το 1791, κατάργησε τη δουλεία το 1777. Σε άλλες πολιτείες, όπως η Βιρτζίνια, τα δικαιώματα ερμηνεύθηκαν από τα δικαστήρια ως μη εφαρμόσιμα σε Αφρικανούς και Αφροαμερικανούς. Κατά τις επόμενες δεκαετίες, το κίνημα αναπτύχθηκε στις βόρειες πολιτείες και το Κογκρέσο περιόριζε την επέκταση της δουλείας σε νέες πολιτείες που γίνονταν δεκτές στην ένωση.

Το 1787 δημιουργήθηκε στο Λονδίνο η Εταιρεία για την Κατάργηση του Δουλεμπορίου. Κατά τη διάρκεια Γαλλικής Επαναστάσεως η δουλεία καταργήθηκε σε όλη την αυτοκρατορία το 1794, αν και επαναφέρθηκε το 1802 από τον Ναπολέοντα. Η Αϊτή (τότε Saint-Domingue) κήρυξε επίσημα την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία το 1804 και έγινε το πρώτο κυρίαρχο έθνος στο Δυτικό Ημισφαίριο που κατήργησε άνευ όρων τη δουλεία στη σύγχρονη εποχή.^[1] Οι βόρειες πολιτείες στις ΗΠΑ κατήργησαν όλες τη δουλεία έως το 1804. Το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας και οι Ηνωμένες Πολιτείες απαγόρευσαν το διεθνές εμπόριο δούλων το 1807, μετά το οποίο η Βρετανία ηγήθηκε των προσπαθειών να παρεμποδίζονται πλοία με δούλους. Η Βρετανία κατάργησε τη δουλεία σε όλη την αυτοκρατορία της με την Πράξη κατάργησης της δουλείας του 1833 (με αξιοσημείωτη εξαίρεση της Ινδίας), ή Γαλλία την κατήργησε ξανά το 1848 και οι ΗΠΑ το 1865 με την 13η τροποποίηση του συντάγματος. Το 1888 η Βραζιλία έγινε η τελευταία χώρα στην Αμερική που κατήργησε τη δουλεία. Στην Ελλάδα καταργήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 1822 με απόφαση του Προέδρου του Υπουργικού Συμβουλίου, Θεοδώρου Νέγρη.^[2]

Η δουλεία κηρύχθηκε παράνομη το 1948 σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η Μαυριτανία ήταν η τελευταία χώρα που κατάργησε τη δουλεία, με προεδρικό διάταγμα το 1981.^[3] Σήμερα, η δουλεία και η καταναγκαστική εργασία είναι παράνομες σε όλες σχεδόν τις χώρες, αλλά η εμπορία ανθρώπων για εργασία και για σεξουαλική εκμετάλευση δεσμό εξακολουθεί να επηρεάζει δεκάδες εκατομμύρια ενηλίκους και παιδιά.

Παραπομπές

1. «Haiti was the first nation to permanently ban slavery». Gaffield, Julia. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2020.
2. αριθμός αρχείου 151 Βιβλιοθήκης Βουλής των Ελλήνων
3. "Slavery's last stronghold", CNN. March 2012.