Оксидтар
химик элементтың кислород менән ҡатышыу дәрәжәһе -2 кимәлендә бинар берләшмәһе / From Wikipedia, the free encyclopedia
Окси́д (синонимдары: о́кисел (әсемтә) , о́кись (әсемә) — химик элементтың кислород менән ҡатышыу дәрәжәһе −2 кимәлендә бинар берләшмәһе, унда кислород тик электр тиҫкәрелеге аҙыраҡ булған элемент менән бәйләнгән. Кислородтың химик элементы фторҙан һуң электр тиҫкәрелеге буйынса икенсе урында тора, шуға күрә кислород менән химик элементтарҙың бөтә берләшмәләре лә тиерлек оксидтарға ҡарай. Сикләүҙәргә, мәҫәлән, OF2 кислород дифториды инә. Оксидтар — Ер ҡабығында һәм, ғөмүмән, Ғаләмдә булған берләшмәләрҙең киң таралған тибы. Бындай берләшмәләрҙең миҫалы — тутыҡ, һыу, ҡом, углекислый газ, бер нисә буяу. Металдың кислород менән берләшмәләренән торған минералдар класы ла оксидтар булып тора.
Үҙ-ара тоташҡан кислород атомдарынан торған берләшмәләрҙе пероксидтар йәки перекистар (−O−O− сылбыры булған), супероксидтар (О2. — төркөмөн үҙ эсенә ала) тип атайҙар 2) һәм озонидтар (О3 — төркөмөн инә). Улар оксидтар категорияһына ҡарамай.